• info@saileelafoundation.com
  • +91 99208 29736
Facebook Instagram Youtube
DONATE

Education

राज्यसेवा परिक्षा
(State Service Examination)

राज्यसेवा ही परिक्षा एकूण तीन टप्प्यांत घेण्यात येते

१) पूर्व परिक्षा – ४०० गुण

२) मुख्य परिक्षा ८०० गुण

३) मुलाखत – १०० गुण

पूर्व परीक्षेचे स्वरुप चाळणी परीक्षेचे असून त्यात आयोगाने निश्चित केलेल्या किमान सीमारेषा किंवा त्यापेक्षा जास्त गुण मिळवणारा उमेदवार पूर्वपरीक्षेत पास होउन मुख्य परीक्षेसाठी निवडला जातो. पूर्व परीक्षेचे गुण अंतिम निकालात मोजत नाहीत.

पूर्वपरिक्षा अभ्यासक्रम :

पेपर १ – सामान्य अध्ययन : : (General Studies) ( गुण २००, प्रश्न १००)

  1. राज्य, राष्ट्रिय आणि आंतरराष्ट्रिय स्तरावरील महत्वाच्या चालू घडामोडी (Current events of state, national and international importance.)
  2. भारतीय इतिहास ( महाराष्ट्राच्या संदर्भात ) व राष्ट्रिय चळवळ (History of India (with special reference to Maharashtra) and Indian National Movement.)
  3. महाराष्ट्राचा, भारताचा व् जगाचा भौतिक, सामाजिक व् आर्थिक भूगोल (Maharashtra, India and World Geography – Physical, Social, Economic Geography of Maharashtra, India and the World.)
  4. महाराष्ट्र व भारत – राज्यशास्त्र व शासनव्यवस्था, राज्यघटना, राजकीय प्रणाली, पंचायती राज, शहरी शासन व्यवस्था, सार्वजनिक धोरणा हक्क इ. (Maharashtra and India – Polity and Governance – Constitution, Political System, PanchayatiRaj,Urban Governance, Public Policy, Rights issues, etc.)
  5. आर्थिक सामाजिक विकास – शाश्वत विकास. दारिद्र्य, समावेशन, लोकसंख्या शास्त्र, सामाजिक क्षेत्रातील उपाययोजना (Economic and Social Development – Sustainable Development, Poverty, Inclusion, Demographics, Social Sector initiatives, etc.)
  6. पर्यावरणीय परिस्थिती की, जैवविविधता व् हवामान बदल ( विषयाचे विशेष ज्ञान आवश्यक नाही (General issues on Environmental Ecology, Bio-diversity and Climate Change-that do not require subject specialisation.)
  7. सामान्य विज्ञान  (General Science)

पेपर २ – नागरी सेवा कल चाचणी (CSAT) (200 Marks, 80 Ques)

  1. Comprehension ( आकलन क्षमता )
  2. Interpersonal & Communication Skills ( परस्पर संवादासह आंतार्व्यक्ति संवाद कौशल्ये  )
  3. Logical Reasoning & Analytical Ability ( तार्किक विचार व् विश्लेषणात्मक क्षमता )
  4. Decision Making & Problem Solving ( निर्णय निर्धारण व समस्येचे निराकरण )
  5. General Mental Ability सामान्य बौद्धिक क्षमता )
  6. BASIC NUMERACY ( पायाभूत अंकगणित )
  7. Data Interpretation & Data Sufficiency ( माहितीचे अर्थान्तरण )
पेपर - १ पेपर - २
सामान्य अध्ययन हा पेपर निर्णायक कल चाचणी पास होण्यासाठी ३३ टक्के (६६ गुण) आवश्यक.
२०० गुण, वेळ २ तास २०० गुण, वेळ २ तास

मुख्य परिक्षा अभ्यासक्रम

प्रश्नपत्रिका – ६ अनिवार्य ( गुण – ८०० )

प्रश्न पत्रिकेचे स्वरुप:   प्रस्तुत लेखी परिक्षेमध्ये खली नमूद केल्याप्रमाणे सहा अनिवार्य प्रश्नपत्रिका असतात.

 

पेपर क्रमांक १ – मराठी व इंग्रजी ( पारंपरिक / वर्णनात्मक )

भाग १ – मराठी ( एकूण गुण – ५० )

– निबंध लेखन – भाषांतर – सारांश लेखन

भाग २ – इंग्रजी   ( एकूण गुण – ५० )

Essay writing – Translation – Precis writing

पेपर क्रमांक २ – मराठी व इंग्रजी ( वस्तुनिष्ट / बहुपर्यायी )

मराठी – ( एकूण गुण – ५० )

व्याकरण -आकलन

English – (Total Marks-50)

Grammar – Comprehension

सामान्य अध्ययन पेपर - एक
(General Studies Paper I)

इतिहास व भूगोल (Geography&History) (150 Marks) – (MCQs) – 2 hours

१ इतिहास (History)

  • आधुनिक विशेषता महाराष्ताचा इतिहास (1818 les 1857) (History of Modern India (1818?1857) particularly Maharashtra)
  • ब्रिटिश सत्तेची भरतामध्ये स्थापना (Establishment of British Rule in India)
  • सामाजिक सांस्कृतिक बदल (Socio-Cultural Changes)
  • सामाजिक व आर्थिक जागृती (Social and economic awakening)
  • भारतीय राष्ट्र्वादाची निर्मिती व् विकास (Emergence and growth of Indian nationalism)
  • गांधी युगातील राष्ट्रिय चळवळ (National movement in Gandhi Era)
  • स्वातंत्रोत्तर भारत (India after Independence)
  • महाराष्ट्रातील निवडक समाजसुधारक – त्यांची विचारप्रणाली व कार्य (Selected Social Reformers of Maharashtra? their ideology and work)
  • महाराष्ट्राचा सांस्कृतिक वारसा ( प्राचीन ते आधुनिक ) (Cultural Heritage of Maharashtra (Ancient to Modern) 

२ भूगोल (Geography)

  • प्राकृतिक भूगोल (Physical Geography)
  • महाराष्ट्राचा आर्थिक भूगोल (Economic Geography of Maharashtra)
  • महाराष्ट्राचा मानवी व सामाजिक भूगोल (Human and Social Geography of Maharashtra)
  • पर्यावरण भूगोल (Environmental Geography)
  • जन भूगोलशास्त्र ( महाराष्ट्राच्या संदर्भात ) (Population Geography (with reference to Maharashtra)
  • सुदूर संवेदन (Remote Sensing)

३ कृषि (Agriculture)

  • कृषि पारिस्थितिकी  ( Agroecology)
  • हवामान (Climate)
  • मृदा (Soils)
  • जल व्यवस्थापन (Water management)

सामान्य अध्ययन पेपर - दोन
(General Studies Paper II)

भारतीय संविधान व भारतीय राजकारण ( महाराष्ट्राच्या विशेष संदर्भासह) व कायदा

(150 Marks) – (MCQs) – 2 hours

  1. भारताचे संविधान (The Constitution of India)
  2. राजकीय यंत्रणा ( शासनाची रचना व कार्य) (The Political System (Structure, Powers and Functions of Governments)
  3. राज्य व प्रशासन ( महाराष्ट्राच्या वेशेष संदर्भासह) (State Government and Administration (With Special Reference to Maharashtra))
  4. जिल्हा प्रशासन (District Administration)
  5. ग्रामीण आणि नागरी स्तानिक शासन e (Rural and Urban Local Government)
  6. शिक्षण पद्धति (Educational System)
  7. पक्ष आणि दबावगट (Parties and Pressure Groups)
  8. प्रसार माध्यमे (The Media)
  9. निवडूनक प्रक्रिया (The Electoral Process)
  10. प्रशासनिक कायदा ( Administrative Law)
  11. केंद्र सरकारचे व् राज्य सरकारचे विशेषअधिकार (Central and State Government Privileges)
  12. काही ससुंबद्ध कायदे (Some Pertinent Laws)
    1. पर्यावरण ( संरक्षण ) अधिनियम, १९८६ (Environmental Protection Act, 1986)
    2. ग्राहक संरक्षण अधिनियम, १९८६ (The Consumer Protection Act, 1986)
    3. माहितीचा अधिकार अधिनियम, २००५ (Right to Information Act, 2005)
    4. माहिती तंत्रज्ञान अधिनियम २००० ( सायबर विषयक कायदा ) (Information Technology Act ? 2000 (Cyber Law)
    5. भ्रष्ट्राचार प्रतिबंधक अधिनियम ( The Prevention of Corruption Act)
    6. अनुसूचित जाती आणि अनुसूचित जनजाती ( अत्याचार प्रतिबंधक) अधिनियम 1995 (Scheduled Castes and Scheduled Tribes (Prevention of Atrocities) Rules 1995)
    7. नागरी हक्क संरक्षण अधिनियम, 1995 ( Protection of Civil Rights Act 1955)
  13. समाज कल्याण व् सामाजिक विधिविधान (Social Welfare and Social Legislation)
  14. सार्वजानिक सेवा (Public Services)
  15. सरकारी खर्चावर नियंत्रण (Control over Public Expenditure)

सामान्य अध्ययन पेपर - तीन
(General Studies Paper III)

मानव संसाधन विभाग आणि मानवी हक्क  (150 Marks) – (MCQs) – 2 hours

1 – मानव संसाधन विभाग: (HUMAN RESOURCE DEVELOPMENT )

  1. राज्य, राष्ट्रिय आणि आंतरराष्ट्रिय स्तरावरील महत्वाच्या चालू घडामोडी (Current events of state, national and international importance.)
  2. भारतीय इतिहास ( महाराष्ट्राच्या संदर्भात ) व राष्ट्रिय चळवळ (History of India (with special reference to Maharashtra) and Indian National Movement.)
  3. महाराष्ट्राचा, भारताचा व् जगाचा भौतिक, सामाजिक व् आर्थिक भूगोल (Maharashtra, India and World Geography – Physical, Social, Economic Geography of Maharashtra, India and the World.)
  4. महाराष्ट्र व भारत – राज्यशास्त्र व शासनव्यवस्था, राज्यघटना, राजकीय प्रणाली, पंचायती राज, शहरी शासन व्यवस्था, सार्वजनिक धोरणा हक्क इ. (Maharashtra and India – Polity and Governance – Constitution, Political System, PanchayatiRaj,Urban Governance, Public Policy, Rights issues, etc.)
  5. आर्थिक सामाजिक विकास – शाश्वत विकास. दारिद्र्य, समावेशन, लोकसंख्या शास्त्र, सामाजिक क्षेत्रातील उपाययोजना (Economic and Social Development – Sustainable Development, Poverty, Inclusion, Demographics, Social Sector initiatives, etc.)
  6. पर्यावरणीय परिस्थिती की, जैवविविधता व् हवामान बदल ( विषयाचे विशेष ज्ञान आवश्यक नाही (General issues on Environmental Ecology, Bio-diversity and Climate Change-that do not require subject specialisation.)
  7. सामान्य विज्ञान  (General Science)
  1. भारतातील मानव संसाधन विकास (Human Resource Development in India)
  2. शिक्षण (Education)
  3. व्यावसायिक शिक्षण (Vocational Education)
  4. आरोग्य (Health)
  5. ग्रामीण विकास (Rural Development)

2 – मानवी हक्क :- (HUMAN RIGHTS)

  1. जागतिक मानवी हक्क प्रतिज्ञापत्र (युड्डी एच आर 1948) (Universal Declaration of Human Rights (UDHR 1948)
  2. बल विकास (Child Development)
  3. महिलांचा विकास (Women Development)
  4. युवाकांचा विकास (Youth Development)
  5. आदिवासी विकास (Tribal Development)
  6. सामाजिक दृष्टया वंचित घटकांचा विकास (Development for Socially deprived classes (SC, ST, VJ/NT, OBC etc. )
  7. वयोवृद्ध लोकांचे कल्याण (Welfare for aged People)
  8. कामगार कल्याण (Labour Welfare)
  9. विकलांग व्यक्तींचे कल्याण (Welfare of disabled persons)
  10. लोकांचे पुनर्वसन ( विकास कप व नैर्सगिक आपत्ती यांमुळे बाधित लोक ) (People’s Rehabilitation)
  11. आंतरराष्ट्रीय प्रादेशिक संघटना (International and Regional Organisations)
  12. ग्राहक संरक्षण (Consumer Protection)
  13. मुल्ये व् नितितत्त्वे (Values and Ethics)

सामान्य अध्ययन पेपर - चार
(General Studies Paper IV)

अर्थव्यवस्था व नियोजन, विकास विषयक अर्थशास्त्र आणि कृषि, विज्ञान व तंत्रज्ञान विकास

(150 Marks) – (MCQs) – 2 hours

1 – अर्थव्यवस्था व नियोजन (ECONOMY AND PLANNING)

  1. भारतीय अर्थव्यवस्था (Indian Economy)
  2. नागरी व ग्रामीण पायाभूत सुविधांचा विकास (Urban and Rural Infrastructure Development)
  3. उद्योग – गरजा (Industry: Need )
  4. सहकार (Co-operation)
  5. आर्थिक सुधारणा (Economic reforms)
  6. आंतरराष्ट्रिय व्यापर व आंतरराष्ट्रिय भांडवली चळवळ (International Trade and International Capital Movements)
  7. गरीबांचे निर्देशांक आणि अंदाज (Measurement and estimate of poverty)
  8. रोजगार निर्धरांचे घटक (Factors determining employment)
  9. महाराष्ट्राची अर्थव्यवस्था (Economy of Maharashtra)

2 – विकास व कृषि यांचे अर्थशास्त्र (ECONOMICS OF DEVELOPMENT AND AGRICULTURE )

  1. समष्टि अर्थशास्त्र (Macro Economics)
  2. सार्वजानिक वित्तव्यवस्था आणि वित्तीय संस्था (Public Finance and Financial Institutions)
  3. वाढ विकास व आंतरराष्ट्रिय अर्थशास्त्र (Growth, Development and International Economics)
  4. भारतीय कृषि व्यवस्था, ग्राम विकास व् सहकार (Indian Agriculture, Rural Development and Cooperation)
  5. कृषि (Agriculture)
    1. – राष्ट्रीय अर्थव्यवस्थेतकृशिचे महत्त्व (Importance of Agriculture in National Economy)
    2. – ग्रामीण कर्जबाजारिपणा, कृषि पतावारिची समस्या (Problem of rural indebtedness, Agriculture credit)
  6. अन्न व पोषक आहार (Food and Nutrition)
  7. भारतीय उद्योग पायाभूत सुविधा व सेवा क्षेत्र (Indian Industry, Infrastructure and Services Sector)

3 – विज्ञान व तंत्रज्ञान विकास (SCIENCE AND TECHNOLOGY DEVELOPMENTS) 

  1. उर्जा (Energy)
  2. संगणक व माहिती तंत्रज्ञान
  3. आकाश तंत्रज्ञान (Space Technology)
  4. जैव तंत्रज्ञान (Biotechnology)
  5. भारताचेआंण्विक धोरण (Nuclear Policy of India)
  6. आपत्ती व्यवस्थापन (Disaster Management)

मुलाखत (Interview)

मुख्य परिक्षेच्या निकालाच्या आधारे मुलाखतीसाठी पात्र ठरणार्या उमेदवारांच्या मुलाखती आयोगाच्या कार्यक्रमानुसार तसेच आयोगाने निश्चित केलेल्या ठिकाणी व वेळेस घेण्यात येतात. मुलाखत १०० गुणांची असते.

अंतिम निकाल 

मुख्य परिक्षा आणि मुलाखती मध्ये प्राप्त केलेल्या गुणांची एकत्रित बेरीज करूँ गुणवत्ता क्रमानुसार अंतिम यादी तयार करण्यात येते.

Get In Touch

Registered Office

  • B-405, Oxford Chambers,
    Opp. Saki Vihar Telephone Exchange Near L&T,
    Saki Vihar Road, Powai,
    Mumbai - 400 072. Maharashtra
  • +91 99208 29736

Branch Office

  • Arihant Premises, Ground Floor,
    Late Jaya Suvarna Road,
    Opp. Anupam Cinema, Goregaon,
    Mumbai - 400063. Maharashtra
  • +91 99208 29736

Quick Links

  • Home
  • About Us
  • Education
  • Social Events
  • Contact Us
Facebook-f Instagram Youtube

Copyright © Sai Leela Foundation 2019. All Rights Reserved.